2023ko 5. astea
Urtarrilaren 30etik otsailaren 5era
Otsailaren 2, 09:00 arte ILGORA, ordutik atzera ILBEHERA.
Otsailaren 5, 19:28ean ILARGI BETEA, ordura arte ILBERRI, ordutik atzera ILZAHAR.
Hostoa galtzen dutenak landatzeko sasoia da. Neguko ilbeherak dira hostoa galtzen duen landare jende guztia landatzeko sasoi egokienak. Aste honetan hasiko da otsailekoa.
Baratzean ereiteko: baratxuria berdetarako, uraza, zerba, erremolatxa, ziazerba, baba, ilarra, patata eta piper berdea. Berotegiaren babesperako erein: arbi zuria Daikon, errefautxoa, errukula, uraza, kukulua, zerba, ziazerba, erremolatxa, borraja, azenarioa, mihilua, apioa, patata, tomatea, alberjinia eta piperrak ere.
Baratzean landatzeko: tipulina, uraza, ziazerba eta udaberriko aza, Berotegian landatzeko: tipula gorria, uraza, kukulua eta ziazerba.
Laboreak ereiteko sasoiaren amaierara hurbiltzen ari gara. Gari, olo, garagar, zekale, espelta eta abar ereiteko azken ilgoran sartu gara. Neurria hartzeko, esaerak dio: hazia zabaldu, txapela bota eta txapelapean hamar ale badaude tamainan!
Landare hozberak izotzetik babestu, batez ere aterpera eraman edo mugitu ezin badituzu bere gainean eraiki. Garrazkiak, palmondoak, loreontzietakoak…
Marrubi berriak landa daitezke. Izotzik bada gerorako utzi.
Karduak, apioak eta mihiluak lurreztatu, azpia zuritu eta goxatzeko.
Neguko erraboilak landatzeko azken aukera: idi-bihotza edo tulipa, hiazintoa, lilipa edo nartzisoa, irisa, fresia, azpelarra
Lehorrean jaketo fruituak (hur, intxaur, gaztain...) zabal-zabal eginda jarri ondo lehortzeko. Gaztainei luze heze eutsi nahi izanez gero morkots eta guzti pilatuta jaso.
Azpietarako edo ongarri gisa, erabiltzeko garoak egiteko, (iratzea, idia, inistorra...) moztu eta jasotzeko azken aukera.
Orbeletarako sasoia badoa, bildu behar izanez gero bizkor ibili. Bildu eta jaso azpietarako, baratzean zabaltzeko, luarra harrotzeko eta osatzeko...
Ilbeheran su egurretarako eta materialetarako zuhaitzak mozteko sasoia da.
Neguan landatuko diren zuhaitz eta zuhaixkentzako zuloak egin.
Ilbeheran hostoa galtzen duten fruitu arbola eta fruitu zuhaixka, zuhaitz, zuhaixka eta hesien landaketa egiteko sasoia da, baita neguan zehar landatuko diren zuhaitz eta zuhaixkentzako zuloak egiteko ere. Izotza bada landaketarik ez egin. Landatutakoan sustraien inguruko lurra gogotik zanpatu; lurra sustraietara itsatsiko da eta gero agertu daitekeen izotza barrura sartzeko zirrikitorik ez da izango. Hostoari eusten dioten landareak ez mugitu. Udaberria etorriko da, eta orduan izango dugu aukera berria.
Txertakak edo mentu-oinak sortzeko erabiliko ditugun haziak emango dituzten fruitu arbola basaken edo makatzen fruituei usteldu ahala, haziak kendu eta geruzatu edo erein.
Lehendik geruzatuta ditugun hazi handiak, intxaur, ezkur, gaztain eta abar dauden ontzietako hondarrari heze eutsi.
Fruitu arbolei karesnea edo kisu-gesala eman. Kare bizia uretan urtu eta hil egingo da. Esnea, errautsa, buztin hautsa edota behi-kaka nahasi dakioke. Denak edo aukeran nahi dituzunak. Euririk ez den egunen batean eman, enborrean eta adar nagusietan. Nahi izanez gero aurrez eskuila zakar batekin garbitu. Ondo margotu. Iaz gaitzen erasoa larria izan bada neguko olioz tratatu.
Ongarriketa nagusia egiteko sasoia ere etorri da lore baratzera: belaze, soropil, zuhaizpe, zuhaixkape, landare multzo...
Ongarri organikoa goiz emandako sailetan karea eman daiteke: kare-harri ehoa, dolomita, sutako hautsa, kare bizia edo kare hila.
