Bizi-baratzea

Hiztegia

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z
Hiztegi hau ez da hizkuntzalarien lana. Hitzak denonak diren neurrian, denon artean egindako bilduma bat da, landareen eta lurraren kulturaren hitzen meta. Zure hitzen zain gaude denok. Eman eta hartu.
Basaka: Baratze-soroetan landu gabeko aldaera. Adibidez, azenario basaka, zuhain azenarioa (Daucus carota).
Sinonimoak: Basatia, Basokoa
Basiko: pH 7tik gora duena. Lurra definitzeko erabiltzen da. Adibidez, kare asko duen lurra basikoa da.
Sinonimoak: Basikoa
Basura: Ihintza izugarria. Belardian ibiliz gero belaunetik gora ere blai egiten duena.
Bazka: Ukuiluan edo barruan dagoen aziendari ekartzen zaion belar freskoa.
Sinonimoak: Jateko gaia, Janaria, Jatena
Begia: Landarearen adarrean, hostoa jaiotzen den gunean kimuak eta adar berriak emateko gai den pinporta. Edo, landare batzuen erreserba zatia; adibidez, baratxuri begia.
Belar txar: Toki desegokian bizi den landarea, beste batean erabilgarria eta jangarria ere izan daitekeena. Landare batzuen tartean enbarazu egiten duela iruditzen zaigu.
Sinonimoak: Belar txarra
Belarkara: Belar tankerakoa, lastozko zurtoina duen landarea.
Belaundu: Landare baten adarra okertu, makurtu eta, zati batean, lurpean sartu, muturreko kimua bistan utziz. Denborarekin lurpeko zatian sustraiak emango ditu, eta orduan landare berri bat sortzeko moztu egin beharko da.
Berdamena: Landareen kolorea, berde mardula.
Birlandatu: Zeharraldaturen sinonimoa. Landare bat beste leku batera aldatu, behin betiko lekura aldatu bitartean. Fruta arboletan, behintzat.
Bizkarroi: Beste baten bizkar, beste baten lepotik bizi dena. Landareak bizkarroi ugari izan ditzake: beste landare bat, zorria, kotxinilla...
Sinonimoak: Bizkarroia
Burua: Buru itxurako landarearen zatia. Hosto multzoa, erreserba edo fruitua izan daiteke. Adibidez, aza jendearena, baratxuriarena, artoarena...
Dolomita: Magnesioa duen kareharria. Kaltzio eta magnesio karbonatoa, CaMg(CO3)2.
Drainatu: Lur gaineko edo azpiko gehiegizko urak atera.
Ectoedemia sitsa:
Eguraldi zerteza: Zerteza, herdoil giroa. Herdoila zabaltzeko aproposa den giroa, lainotua, hezea eta beroa. Herdoilak edo xertexak jotzeko giro aproposa.
Sinonimoak: Herdoil giroa
Egutera: Eguzkiak jotzen duen aldea. Ospelaren edo laiotzaren alderantzizkoa.
Sinonimoak: Ibargia
Eguzki-begi: Eguzkiak bete-betean jotzen duen aldea. Eguteraren onena.
Sinonimoak: Eguzki-begia
Elkartu: Elkarri mesede egingo dioten landareak bata bestearen tartean edo aldamenean jarri.
Ende, enda: Arraza, bai ortuari zein animalientzat erabilten dogu

Endurtu: Bilakaera edo garapena geratu, atrofiatu. Adibidez, azalorearen buruak, aurrerako utziagatik ere ez du lorerik emango.
Ergainguria: Erein edo landatutakoan lurrak hartzen duen eguzki tartea. Euriak busti baino lehenagokoa. Eguzki tarte horrek ordu bat edo gehiago iraun dezake
Ernaldu: Lorean gurutzaketa sexuala gertatu. Polen arrak emea ernaltzen badu, lore horrek barruan haziak daramatzan fruitua emango du.
Ernamuin: Landare berri bat emango duen muina. Hazian, tuberkuluan (patata), erraboilan (tipula), begian (baratxuria) eta errizoman (jengibrea) dago.
Sinonimoak: Hozi, Ernekatz
Ernamuindu: Ernamuina ernatu edo hozitu. Hazia hozitu. Tuberkulua, erraboila, begia edo errizoma muskildu, zildu. Jasotako erreserba zatiak (patata, tipula, baratxuria...), piztu eta landare berria sortzeko grina datorkionean, zila, ernamuina edo kimu berria garatu.
Sinonimoak: Hozitu, Muskildu, Zildu