Sendabelarrak ezin duena kanposantuak sendatu

“Fruitu arbolekin zerbait egitea eskatu digu jendeak, eta agenda hurbilketa bat da”

Urte bukaera iristearekin batera, labetik atera berri dute 2026ko Ilargia eta Landareak urteko lanen agenda, eta eskuragarri duzue ohiko tokietan eta ARGIAko dendan. Jakoba Errekondoren testuekin eta Antton Olariagaren ilustrazioekin osatua, baratzezain, basozain nahiz fruitu arbolen zaintzaileentzako erreminta ezin hobea da agenda. Aurten, bereziki azken horiei izanen zaie baliagarri, izan ere, aurtengoak fruitu arbolak ditu protagonista. Errekondo elkarrizketatu dugu.

Garazi Zabaleta
Garazi Zabaleta

2016tik ARGIAn astero esperientzia baten berri ematen du.


2025eko azaroaren 16a
Mundu bizigarriago bat eta bizitza gozagarriago bat egunero lantzen dugunon komunitateak eusten dugu Bizi Baratzea. Horregatik jartzen ditugu sarean eduki denak libre, Lurrari begiratzen eta entzuten diogunak gero eta gehiago izan gaitezen. Batu komunitatera. EGIN BIZI BARATZEAKOA.

Urteak dira ilargi eta landareen agenda argitaratzen duzuela, baina, zer da zehazki agenda hau?

2018an argitaratu genuen lehenbiziko agenda, beraz, pentsa, bederatzigarren urtea da hau. Agenda sinplea da, baina bertan landareekin egin beharreko lanak daude lau ataletan banatuta: baratzea, lore baratzea, fruitu arbolak eta basoa. Hilabete bakoitzeko lanak ere azaltzen dira, baita ilargiaren zikloak eta horien eragina, baratzeko oinarrizko gaiak –nola hasi, txandakaketak, zer-zerekin doan ongi, urteko zikloak, hiztegia…–. Aurten, nobedadea da fruitu arbolei eskaini diegula agenda. Hilabete bakoitzaren hasieran fruitu arbola baten historia kontatzen da, izenak, erabilerak eta bestelako informazioak bildu ditugu.

Zergatik fruitu arbolak?

Jendea eske eta eske ari zen, fruitu arbolen inguruan libururen bat ateratzeko. Ez gara liburura iritsi, baina fruitu arboletara hurbiltzeko modu bat da. Azken urteetan, landareen inguruko gai guztiekin interesa pizten ari da, eta fruitu arbolen kasuan ere sumatu dugu hori. Uste dut jendea pixkanaka horrelako gauzetara bueltatzen ari dela. Gogo berri bat pizten ari da fruta arbolekin, baina tira, egia da hemen beti izan dela kultura hori. Hamabi fruitu arbola aukeratu ditugu, ohikoenak edo: pikua, irasagarra, mertxika, intxaurra, udarea, gerezia, arana, sagarra, gaztaina, kiwia, mizpira eta hurra.

Nori izanen zaio baliagarri agenda liburua?

Landareen zikloak ikasi nahi dituenarentzat oso baliagarri da, bai hasiberrientzat, baina baita gaian sakondu nahi duenarentzat ere. Azkenean, agendan apuntatuta, badakigu zikloek eta beste faktoreek zein eragin duten, noiz ongarritu genuen, lur horretan zein historial dagoen… dena dela, besterik gabe, agenda sinple gisa ere erabil daiteke, baratzearekin loturarik izan gabe.

Baratzeari lotuta, zer apuntatu behar genuke?

Nik uste dena apuntatu behar genukeela: lehenik, zein asmo ditugun, datorren urtean ilarra erein nahi badugu, noiz da ilarra ereiteko sasoia? Egutegian begiratu eta idatzi, horrela aurrez jakinaren gainean gaude. Bestetik, interesgarria da idaztea lur horretan zein lan egiten ditugun, aurretik zer zegoen bertan, baita zein ongarriketa egin dugun, lurrari buelta eman badiogu zein garaitan egin dugun, landarea nondik eskuratu dugun eta zein barietate den… eta, gerora, emaitzak apuntatu ditzakegu. Azkenean, ideia da historial osoa eskura izatea, emaitza onak baditugu hurrengo urtean errepikatzeko, eta bestela, aldatzeko. Ikasteko erarik onena horixe da!

Aurkezpen berezia Biriatuko Arbolaren Bestan

NOIZ: Azaroaren 29an, 13:30ean.

NON: Biriatun, Elkartea Gelan (plaza ondoan).

Ilargia eta Landareak 2026ko agendaren aurkezteko ekitaldi berezian, Jakoba Errekondok fruta arbolen azalpenak emango ditu, Antton Olariagak umorez aurkeztuko ditu agendarako egin dituen ilustrazioak eta Maialen Arzallusek bertso jarriak kantatuko ditu.

 

Emakumezko sortzaile eta ekoizleen plaza
2025-11-10 | Garazi Zabaleta
2019an sortu zuten lau emakume sortzailek Dinagu kolektiboa. “Sortzaileon eta ekoizle txikien lana bakartia izaten da askotan: bakoitzak bere proiektua du, etxean edo lursailean aritzen... (+)
Kosmetika solidoa, modu artisauan egina
2025-11-01 | Garazi Zabaleta
Txikitako oroitzapenak gogoan ditu Leire Uriel Molinak, amonarekin landareak biltzera ateratzen zirenekoak. Nük Natura proiektuaren sortzailea da Baztango (Nafarroa) bizilaguna, eta kontatzen duenez, txikitako bizipenek... (+)
Basoaren aldeko basogintza, animalia trakzioarekin
2025-10-27 | Garazi Zabaleta
Oñatiko hiru gaztek sortu zuten 2024an Lorran proiektua, baso lanak filosofia jakin batekin egiteko asmoz. “Basogintza jasangarri baten aldeko zerbitzuak eskaintzen ditugu Lorran proiektutik. Arreta... (+)
“Klima mediterraneoan belarra izateko asko mugitu behar ditugu oiloak”
2025-10-20 | Garazi Zabaleta
Hamarkada pasatxoko ibilbidea du San Martin Unxen kokatuta dagoen Guneko proiektuak. 2013tik arrautzak ekoizten dituzte Mikel eta Igor Olite anaiek, eredu ekologikoan. “Aiton-amonak herrikoak ziren,... (+)
Gertukoari eta ekologikoari tokia egiten dion denda berria Ea herrian
2025-10-13 | Garazi Zabaleta
Maiatzean zabaldu zituen ateak Eako Berton dendak. Iñaki Biteri eta Iratxe Arriola dira proiektu honen atzean dauden kideak, eta diotenez, aspaldian zuten denda irekitzeko ideia... (+)
gora